ვანო ქავთარაძე, კავკასიის კონფედერაციისკენ მიმავალ გზებზე-5

   გათიშული კავკასია, საქართველოს მაჰმადიანი მეფეები, ვახტანგ VI, თეიმურაზი:
  საკუთრივ აქედან იწყება პოლიტიკურად გათიშული და ერთმანეთის წინააღმდეგ ომებით გატანჯული კავკასიელი ხალხების ტრაღიკული ისტორია. ქრისტიანი ქართველები მზერას მიაპყრობენ ჩრდილოეთს, მოახლოებულ ქრისტიანულ მოსკოვს ; კავკასიის მაჰმადიანებს კი აქვთ მაჰმადიანი სპარსეთისა და თურქეთის იმედი და ეხმარებიან ხან ერთს და ხან მეორეს. კავკასიელების ამ არანორმალურ გათიშულობაშია კავკასიის შემდეგი დაცემის უმთავრესი მიზეზი.

ვანო ქავთარაძე, კავკასიის კონფედერაციისაკენ მიმავალ გზებზე-3

საქართველო უძველესი ხანიდან დავით აღმაშენებლამდე:

 გორგასალი

გადასახლებებისა და კავკასიის ათავდაპირველი დასახლების დრო ჩვენთვის უცნობია. დღეს ძნელია სრული წარმოდგენის შექმნა ამ ისტორიული პერიოდის შესახებ. ეს განსაკუთრებით ეხება ჩრდილოეთ კავკასიას, ვინაიდან ასირიოლოგიიდან და ბერძნულ-რომაული წყაროებიდან აღებული ცნობები  ყველაზე მეტად ეხება სამხრეთ კავკასიას.

ასურული მონაცემების  თანახმად დასავლეთი აზია დასახლებული იყო იაფეტიდური ტომებით, რომლებიც შეადგენდნენ დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა მთელ წყებას. ამ სახელმწიფოთა სახელები საკმაოდ ხშირად იცვლებოდა იმის შესაბამისად თუ ვინ იგდებდა ხელში ძალაუფლებას და ვინ მართავდა ამა თუ იმ სახელმწიფოს. ეს ტომები და სახელმწიფოები შემდეგნი იყვნენ: შუმერები ანუ ქალდეველები - ქალდეა, მითანიელები - მითანი, ხეთური სახელმწიფო შედგებოდა შერეული ტომებისაგან, მესხები (მოსხები, მუშქები, მოსოხები), ურარტები-ალაროდიელები-ურარტუ, თუბალები-ტიბარენები-იბერია, კოლხები-მოსინიკები, ჭანები-ლაზები და ასე შემდეგ.  ეს ტომები და სახელმწიფოები საუკუნეების მანძილზე დამოუკიდებლობისათვის ეომებოდნენ ეგვიპტელ ფარაონებს, ბაბილონსა და ასურეთის ტიგლატ-პილასარებს, რის შედეგადაც მათ განიცადეს დიდი ზარალი და დაკარგეს თავისუფლება.