სახიფათო ქვეყანა: ჟურნალისტობა რუსეთში ძალზე სახიფათო ხელობაა

СЛИШКОМ ДОРОГАЯ ЦЕНА…
ჟურნალისტებისთვის რუსეთი მსოფლიოში ყველაზე სახიფათო ქვეყანაა!

ტატიანა ნოვოჟილოვა

მიმდინარე წლის იანვარში, ოსლოში ,,მკვდარი კალმები - ცოცხალი მაგალითები“ სახელწოდების გამოფენაზე რუსეთის მასობრივი საინფორმაციო საშუალებების დღევანდელ მდგომარეობის შესახებ ლექციის წასაკითხად  მიმიწვიეს. ამ გამოფენის ორგანიზატორები იყვნენ  ნორვეგიელი ჟურნალისტი და მწერალი პეტერ ნორმან ვოგი, ნორვეგიის ჟურნალისტთა კავშირი, ჟურნალისტთა პენ-კლუბი, სიტყვის თავისუფლების ფონდი,  რუსეთის ჟურნალისტთა კავშირის მხარდაჭერით  ქალაქ ტრომსოს ბიბლიოთეკა.

მთელს პერიმეტრზე განლაგებული იყო ოთხი ათეული სტენდი, სადაც გამოფენილი იყო რუსეთში უკანასკნელ წლებში მოკლული ჟურნალისტების ფოტოსურათები. ცისფერ ფონზე, თეთრ ღრუბლებში, კორუფციისა და უკანონობის მხილების გამო უსასტიკესად სიცოცხლე წართმეული ჩემი კოლეგა ჟურნალისტების სახეები თითქოს იმქვეყნიდან ჩვენ გვიყურებდნენ.“

,,ყოველი ფოტოსურათის ქვეშ სამ ენაზე ტექსტია - ნორვეგიული, ინგლისური და რუსული. 

ანნა პოლიტკოვსკაია - «Новая газета»-ს ჟურნალისტი, მოკლეს საკუთარი სახლის სადარბაზოში; დმიტრი შვეცი - მურმანსკის ტელეკომპანიის დირექტორის მოადგილე, ტელევიზიის სიახლოვეს, დღისით-მზისით ჩაცხრილეს ცოლის თვალწინ; იგორ დომინკოვი - «Новая газета»-ს ჟურნალისტი, მას თავი ჩაუმტვრივეს სახლის სადარბაზოში; ვლადიმერ პრიტჩინი - ბურიატიის ტელეკომპანიის კორესპოდენტი, გარდაიცვალა ცემის გამო; ევგენი გერასიმენკო -  გაზეთ «Саратовский расклад»-ის კორესპოდენტი, რომელიც საკუთარ ბინაში იპოვეს მკვდარი, პლასტიკური პაკეტით თავზე და სხეულზე წამების ნიშნებით; ალექსეი სიდოროვი - გაზეთ  «Тольяттинское обозрение»-ს მთავარი რედაქტორი, გარდაიცვალა ზურგში დანით მიყენებული  ჭრილობებით... ჟურნალისტთა გვამებს პოულობდნენ ტყეში, გზისპირა არხებში, მდინარეებსა და ჭალებში, გარაჟებში, სატვირთო მანქანების მიერ გადათელილ მანქანებში, საკუთარი ბინის ფანჯრებიდან გადმოყრილებს, ცივი და ცეცხლსასროლი ჭრილობებით, წამების კვალით, სკოჩით პირაკრულებს...“

გენერალი ანდრანიკი-"რუსეთი ვერ დასტოვებს კავკასიას!"

Генерал Андраник: Россия не может оставить Кавказ

В начале напомню читателям некоторые события 90-летней давности. 22 ноября 1917 года советское правительство предложило немцам и австро-венграм прекратить военные действия, и уже к концу месяца на всех фронтах на западе и юго-западе страны были заключены временные (полевые) перемирия. А 5 декабря 1917 года в городке Эрзинджан состоялось подписание соглашение о перемирии с турками.

СОВСЕМ НЕ ФАНТАСТИЧЕСКИЙ ПЛАН

29 декабря 1917 года (11 января 1918 года) Совет народных комиссаров опубликовал «Декрет о Турецкой Армении», в котором, в частности, отмечалось, «что Рабочее и Крестьянское Правительство России поддерживает право армян оккупированной Россией турецкой Армении на свободное самоопределение вплоть до полной независимости». Однако 3 марта 1918 года представители большевиков и блока центральных держав (Германия, Австро-Венгрия, Болгария, Турция) поставили свои подписи под Брестским мирным договором. Его 4-я статья гласила: «Россия сделает все, что в ее силах, чтобы обеспечить скорый вывод войск из западных провинций Анатолии и их возвращение Турции. Ардаган, Карс и Батум будут незамедлительно освобождены от российских войск». В этом договоре Армения ни разу не упоминалась.

კავკასიური პოლიტიკური ემიგრაციის ისტორიისთვის-2:

1943 წლის დასაწყისში დაიწყო ჩრდილოეთ კავკასიის განთავისუფლება ჰიტლერელი ოკუპანტებისგან და მათი თანამზრახველებისგან. ყოფილი გერმანელების ყოფილი თანამზრახველები,მათი ოჯახის წევრებუ და გერმანელების მიერ მოტყუებულები და დაშინებული ადამიანები, მათ შორის 1500 კაცი ყაბარდო-ბალყარეთიდან გერმანული სარდლობის ბრძანებით რკინგზის ეშელონით წაიყვანეს სადგურიდან ნევინომისსკაია სადგურ მელიტოპოლამდე//უკრაინა//. მათ შეუერთდნენ სხვა ჩრდილოკავკასიელი "ლტოლვილები",რომლებიც შეგროვდნენ:ბალყარლებიადგილში ბოლშაია მაიაჩკა, ყარაჩაელები და ოსები-მელიტპოლში,ყაბარდოელები კახოვკაში და ჩერქეზები კახოვკაში და სოფელში ალეშკა.

ჩრდილო კავკასიის კომიტეტის //სკკ// წევრები "ჩრდილოკავკასიელ ლტოლვილთა" ყოფნის ადგილებში ასრულებდნენ გერმანული სადაზვერვო დორგანოების დავალებებს . ამ მიზნით სტავროპოლში მოგზაურობდნენ თეთრი ემიგრანტი ოტპანოვი,დაიდაში//ტუკაევი..,კელეჩ სულტან-გირეი,დადაშქილიანი,ნაკმანოვი პ.,კუნიჟევი და სკკ-ს მოღვაწეები. ოტპანოვი,შახანოვი და ბესოლთი მელიტპოლში; ალბოგაჩი კონსტანცაში//რუმინეთი//,სკკ-ს სხვა წევრები წავიდნენ დასავლეთი ბელორუსიის სლონიმის და ბარანოვიჩის რაიონებში,ჩრდილოეთ იტალიის უდინოს რაიონში

კავკასიური პოლიტიკური ემიგრაციის ისტორიისთვის-1:

მიჯაჭვული
პრომეთე 

http://archivesjournal.ru/?p=163
1920 წლისთვის, დენიკინის არმიის ძირითადი ნაწილების სასტიკად დამარცხების შემდეგ თეთრი არმიის ნაწილთა ნაშთები წავიდნენ ამიერკავკასიაში და ყირიმში.

ყირიმში თეთრი არმიის ნაწილების სარდლობა ჩაიბარა ვრანგელმა. 1920 წლის ნოემბერში ვრანგელის რუსული არმიის ნაშთებთან ერთად საზღვარგარეთ წავიდა ასობით ათასი რუსი რომელთა შორის იყვნენ კავკასიის ხალხთა წარმომადგენლებიც.

მათი უდიდესი ნაწილი არ იღებდა საბჭოთა ხელისუფლების იდეებს ან გაურბოდა ბოლშევიკებს, სხვები გაურბოდნენ არასტაბილურ საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ ვითარებას ქვეყანაში და ცხოვრების დაბალ დონეს.

თავიდან საქართველოში და აზერბაიჯანში და შემდეგ თურქეთში წავიდნენ მეფის რეჟიმის და ხელისუფლების ადგილობრივი ორგანოების ყოფილი მოხელეები-დროებითი მთავრობის მომხრეები, 1917-1921 წლებში ჩრდილოეთ კავკასიაში არსებული "დამოუკიდებელი სახელმწიფოებრივი წარმონაქმნების" ყოფილი მოღვაწეები.

სამოქალაქო ომის დამთავრების შემდეგ ევროპაში, თურქეთში, ირანში, ამერიკის შეერთებულ შტატებში და სხვა ქვეყნებში წავიდა "ერთიანი და განუყოფელი" რუსეთის დროშით ნაომარი მრავალი ჩრდილოკავკასიელი ოფიცერი.

ვანო ქავთარაძე, კავკასიის კონფედერაციისკენ მიმავალ გზაზე-7

.კნიაზი ღენერალი 
ციციანოვი

რუსეთის ავკაცობანი საქართველოში :
რამოდენიმე ქართველი პატრიოტის გარდა არც ერთმა ქართველმა არ იცოდა თუ რას ნიშნავდა 1801 წლის 18 იანვარს სიონის ეკლესიაში გამოცხადებული პავლე პირველის მანიფესტი და რატომ არ იქნა დაშვებული ტახტზე დავითი.

 რუსეთის მიერ მოსყიდულმა აგენტებმა ამ დროისთვის მოასწრეს მოსახლეობის დიდი ნაწილის მოტყუება და გადაყვანა რუსეთის მხარეს. რუსეთის აგენტებმა ქართველ ხალხს მომხდარი აუხსნეს როგორც გაუგებრობა რომელიც მალე გაირკვევა და ურჩიეს თავი შეეკავებინა უსარგებლო პროტესტისგან და ხმამაღალი გამოსვლებისგან რომელთაც შეეძლოთ მხარეში სიმშვიდის დარღვევა. ამიტომ ქართველი ხალხი თავის წინააღმდეგობაში დაკმაყოფილდა პეტერბურგში დელეგაციის გაგზავნით. ამ დელეგაციას უნდა გაერკვია მომხდარი “გაუგებრობა”.

ვანო ქავთარაძე, კავკასიის კონფედერაციისკენ მიმავალ გზებზე-5

   გათიშული კავკასია, საქართველოს მაჰმადიანი მეფეები, ვახტანგ VI, თეიმურაზი:
  საკუთრივ აქედან იწყება პოლიტიკურად გათიშული და ერთმანეთის წინააღმდეგ ომებით გატანჯული კავკასიელი ხალხების ტრაღიკული ისტორია. ქრისტიანი ქართველები მზერას მიაპყრობენ ჩრდილოეთს, მოახლოებულ ქრისტიანულ მოსკოვს ; კავკასიის მაჰმადიანებს კი აქვთ მაჰმადიანი სპარსეთისა და თურქეთის იმედი და ეხმარებიან ხან ერთს და ხან მეორეს. კავკასიელების ამ არანორმალურ გათიშულობაშია კავკასიის შემდეგი დაცემის უმთავრესი მიზეზი.

ვანო ქავთარაძე, კავკასიის კონფედერაციისაკენ მიმავალ გზებზე-3

საქართველო უძველესი ხანიდან დავით აღმაშენებლამდე:

 გორგასალი

გადასახლებებისა და კავკასიის ათავდაპირველი დასახლების დრო ჩვენთვის უცნობია. დღეს ძნელია სრული წარმოდგენის შექმნა ამ ისტორიული პერიოდის შესახებ. ეს განსაკუთრებით ეხება ჩრდილოეთ კავკასიას, ვინაიდან ასირიოლოგიიდან და ბერძნულ-რომაული წყაროებიდან აღებული ცნობები  ყველაზე მეტად ეხება სამხრეთ კავკასიას.

ასურული მონაცემების  თანახმად დასავლეთი აზია დასახლებული იყო იაფეტიდური ტომებით, რომლებიც შეადგენდნენ დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა მთელ წყებას. ამ სახელმწიფოთა სახელები საკმაოდ ხშირად იცვლებოდა იმის შესაბამისად თუ ვინ იგდებდა ხელში ძალაუფლებას და ვინ მართავდა ამა თუ იმ სახელმწიფოს. ეს ტომები და სახელმწიფოები შემდეგნი იყვნენ: შუმერები ანუ ქალდეველები - ქალდეა, მითანიელები - მითანი, ხეთური სახელმწიფო შედგებოდა შერეული ტომებისაგან, მესხები (მოსხები, მუშქები, მოსოხები), ურარტები-ალაროდიელები-ურარტუ, თუბალები-ტიბარენები-იბერია, კოლხები-მოსინიკები, ჭანები-ლაზები და ასე შემდეგ.  ეს ტომები და სახელმწიფოები საუკუნეების მანძილზე დამოუკიდებლობისათვის ეომებოდნენ ეგვიპტელ ფარაონებს, ბაბილონსა და ასურეთის ტიგლატ-პილასარებს, რის შედეგადაც მათ განიცადეს დიდი ზარალი და დაკარგეს თავისუფლება.

ვანო ქავთარაძე, კავკასიის კონფედერაციისაკენ მიმავალ გზებზე :2

ერთი მივიწყებული ქართველი მამულიშვილის შემთხვევით ნაპოვნი წიგნი    
პირველი ნაწილი

კავკასია:
სახელწოდება  " კავკასია" როგორც ჩანს ინდური წარმოშობისაა და შედგება ორი სიტყვისაგან : "კავ"-მეფე და " კუ"-მთა. ამგვარად სიტყვა კავკასია ითარგმნება როგორც "მეფე-მთა". ძველი მიდიელები შავ და კასპიის ზღვებს შორის მდებარე  მთავარ ქედს  მიუდგომელად თვლიდნენ და ამიტომ უწოდეს მას "მეფე-მთა". იქვეა ალბორჯი - მთელი ირანის ოლიმპო. ბერძნებმა ეს სახელი გადაიღეს სპარსელებისაგან და გაავრცელეს ის არა მარტო მთავარ ქედზე, არამედ  მის მიმდებარე ჩრდილოეთ და სამხრეთ ტერიტორიებზე.

ამასთან ერთად მათ კავკასიას დაუკავშირეს თავისი მითი პრომეთეზე.

1917 წლის თებერვლის რევოლუციამდე ყველაფერ იმას რასაც კავკასია ეწოდებოდა ეკავა  472 531 კვადრატული კილომეტრის ფართობის ტერიტორია, რომლის მოსახლეობაც  12 მილიონს აჭარბებდა. ის გაყოფილი იყო ორ ნაწილად: კავკასიისწინეთად (პრედკავკაზიე), ესე იგი ჩრდილოეთ კავკასიად და ამიერკავკასიად ( ზაკავკაზიე), ესე იგი სამხრეთ კავკასიად.  ადმინისტრატიული თვალსაზრისით კავკასია დაყოფილი იყო 12 ადმინისტრატიულ ერთეულად (7 გუბერნიად და 5 ოლქად (ობლასტად). ჩრდილოეთ კავკასიას ეკავა 224,449 კვადრატული კილომეტრის ფართის ტერიტორია და ის მოიცავდა ყოფილ სტავროპოლის გუბერნიას და  ყუბანის და თერგის ოლქებს;  სამხრეთ კავკასიას კი ეკავა 248,114 კვადრატული კილომეტრის ფართობის ტერიტორია და მის შემადგენლობაში შედიოდნენ ყოფილი დაღესტანის, ბათუმისა და ყარსის ოლქები და ყოფილი ბაქოს, ელიზავეტპოლის, ერევნის, ტფილისის, ქუთაისის და შავი ზღვის გუბერნიები. კავკასიის სათავეში იდგა მეფის სპეციალური ნაცვალი, რომლის მუდმივი ადგილსამყოფელიც იყო საქართველოს დედაქალაქში-ტფილისში.

პრომოთეიზმი 1

პრომეთე ქმნის ადამიანს

ეტიენ კოპო, პრომეთეული მოძრაობა (აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირეთისა და თურქულ-ირანული სამყაროს კვლევის რევეულები,  პარიზი, ნომერი 16, 1993 წლის ივლის-დეკემბერი)

«პრომეთეიზმი» თავიდან განისაზღვრა როგორც საბჭოთა კავშირიდან არარუსი ლტოლვილების მოძრაობა. ის გაჩნდა 1917 წლის რევოლუციის დროს გაჩენილი დამოუკიდებელი რესპუბლიკების მარცხიდან. დასავლეთ ევროპის დედაქალაქებმა მაშინ მიიღეს ამ რესპუბლიკების ყოფილი ხელმძღვანელები რომლებმაც წითელი

პრომოთეიზმი 2

ლტოლვილობის გზები-პარიზი, ბერლინი, ვარშავა:

ლტოლვილთა მეორე ჯგუფი ჩავიდა პირდაპირ ევროპაში. ამ ჯგუფში იყვნენ თათრები სადრი მაკსუდი ( არსალი), ა. იშაკი ( ტატარ) და აზერბაიჯანელი ჰილალ მიუნში. აიაზ იშაკი 1925 წლიდან იყო ბერლინის ლტოლვილთა ერთ-ერთი ლიდერი. ის უეჭველად იყო პრომეთეული მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი. ჰილალ მიუნში იყო ბერლინის აზერბაიჯანული სათვისტომოს ერთ-ერთი თავმჯდომარე.

  ამას გარდა ბერლინში იყვნენ 1919 წლის სამშვიდობო კონფერენციისთვის ჩასული ცნობილი აზერბაიჯანელები რომელთა შორისაც იყო პარტია იტიფაკ-ალ-მისლიმინის დამფუძნებელი, რუსეთის იმპერიის ორი სახელმწიფო

პრომოთეიზმი 3

  პრომეთეს ცხოვრება:
მოძრაობას თავიდან განასახიერებს ჟურნალი. ის გამოდის 12 წლის განმავლობაში და ითვლის ასეულობით ავტორს,რომელთა უმრავლესობაც ერთი-ორჯერ თუ დაიბეჭდა. მათ შორის 15-ოდე ავტორი შეიძლება ჩაითვალოს რეგულარულ თანამშრომელად და მათ სულ მცირე ათ-ათი წერილი აქვთ გამოქვეყნებული.

პრომოთეიზმი 4

აზერბაიჯანის დელეგაცია 
პარიზში.

პრომეთეული პროექტი : კავკასიის კონფედერაცია:
ერთგვარი კავკასიური კონფედერაცია არსებობდა 1918 წლის მაისში დამოუკიდებლობის გამოცხადებამდე. იდეა ხელახლა გაჩნდა პარიზში 1924 წელს. ოქტომბერში და ნოემბერში შეიკრიბნენ აზერბაიჯანის, საქართველოს და ჩრდილო კავკასიის წარმომადგენლები; მათ წარმოიდგინეს უმაღლესი სახელმწიფოებრივი ფუნქციების გაერთიანებით საკმაოდ მჭიდრო ფედერატული ფორმის შექმნა «საბჭოთა საოკუპაციო ჯარებისაგან განთავისუფლების შემდეგ». 
ამ ოცნების ახდენამდე მათ დაადგინეს «საზღვარგარეთ მყოფ ორგანოთა მოქმედებების გაერთიანების აუცილებლობა».

პრომოთეიზმი 8

წიგნი „მუსტაფა 
ჩოკაი პრომეთეულ 
მოძრაობაში ( ფრანგულად)

დასკვნა: თურქ მემარცხენეთა დუმილი «მოძმე ხალხების» შესახებ :
შეიძლება ვცადოთ ამ პერიოდის ანალიზის მოხაზვა და ზოგადად გარკვევა იმისა თუ რამ განაპირობა პრომეთეელების ნაწილის, როგორც წესი დემოკრატების და ხშირად მემარცხენეების დაკავშირება ნაციზმთან ან ნაციზმის იმედის გაჩენა. რამ განაპირობა მოგვიანებით პრომეთეელების დადგომა თურქეთში ნაციონალისტურად განწყობილი რადიკალური მოძრაობების და პიროვნებების გვერდით.
პრომეთეელებს ათამაშებდნენ გარემოებები. ევროპული დიპლომატიური ისტორიის კონტექსტში ჩაძირულები ისინი დასჯაბნა სახელმწიფოთა ცინიზმმა. ეს სახელმწიფოები პრომეთეელებს მხარს უჭერდნენ მხოლოდ მაშინ როდესაც ეს მათთვის სასარგებლო იყო. პრომეთეელების სიმართლეზე უფრო მნიშვნელოვანი მათთვის მათი სახელმწიფოებრივი ინტერესები იყო.

პრომოთეიზმი 7

 გერმანული ცთუნება და ამერიკული მფარველობა
1939 წლის გeრმანულმა აგრესიამ პოლონეთში “პრომეთეს” დააკარგვინა ძვირფასი მოკავშირე. გერმანელების მიერ პარიზის ოკუპაციის შემდეგ “პრომეთემ” არსებობა შეწყვიტა როგორც “პოლონურმა გამონაგონმა”. პოლონეთში რა თქმა უნდა სდევნიდნენ საბჭოთა კონტროლის ქვეშ დარჩენილ პრომეთეელებს.

პრომოთეიზმი 6

თურქეთისა და საბჭოთა კავშირის ურთიერთობები:
 მათ გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვთ მოძრაობისათვის. პრომეთეელთა შორის ფაქტიურად მხოლოდ თურქულენოვან ლტოლვილებს დარჩათ ჯერ კიდევ რაღაც კერა, რაღაც ქვეყანა რომელიც არაა დაპყრობილი წითელი არმიის მიერ რომელიც შეიძლება გადაიქცეს მათთვის ნაცვალ სამშობლოდ (და ძალიან ხშირად ამყვან მშობლიურ ქვეყნად) სადაც ისინი არ იქნებიან მეტისმეტად ამოვარდნილნი კალაპოტიდან. უკრაინელებს, ქართველებს არ აქვთ ეს შანსი. სტამბოლი ამავე დროს ამ წლებში გადაიქცა გამოცემის

პრომოთეიზმი 5

 «პრომეთე” პანთურქიზმ-პანთურანიზმის წინააღმდეგ
 1910-ანი წლების "ნასრედინ-ჟურნალის" თურქი პერსონაჟები.
«პრომეთეს გამოცემის 12 წლის მანძილზე იქ დაბეჭდილი 30-ოდე წერილი ეხება უშუალოდ თურქეთს. წერილები დაწერილია თურქეთით დაინტერესებული კავკასიელების მიერ. თურქეთი საბჭოთა კავშირის გვერდით იძლევა წარმატებული რევოლუციის კონტრ-მაგალითს  (მოდერნიზაციისა და გასაეროობის, ლაისიზმის აზრით) რომელსაც არ გამოუწვევია არც ეკონომიკური კატასტროფ;ა და არც ისეთი ჩაგვრა როგორსაც განიცდის საბჭოთა მოსახლეობა (თურქეთის რესპუბლიკის მეათე წლისთავს